Mijn visie

Op de Vrije School begon en begint elke dag op school met deze spreuk van Rudolf Steiner¹, ik ken hem tot op de dag van vandaag uit mijn hoofd. Jarenlang was het een verplichting, opdreunen aan het begin van elke lesdag. Het moest, ik dacht er verder niet bij na. Pas later, toen ik in Zwitserland weer in aanraking kwam met deze spreuk, nu in het frans, begon ik te begrijpen wat deze spreuk betekent voor mij:

In de eerste strofe waar de rijken van de stenen, planten, dieren en mens centraal staan, in de tweede strofe waar de wereldruimten buiten en zielendiepten binnen centraal staan en in de laatste strofe waar alles samen komt en je vraagt of je in leren en werken mag groeien. Het is, voor mij, als een ademhaling, een lemniscaat waar denken, voelen en willen centraal staan, denken, voelen en willen is als leren en werken met hoofd (denken), hart (voelen) en handen (willen).

Tijdens een van mijn eerste weken als docent bij Aventus liep ik mee met een Helpende plus skills les. De studenten kregen theorie over het ronddelen van medicijnen en gingen dit oefenen. Voordat de studenten gingen oefenen kregen ze een medicijnlijst. Tot mijn grote verbazing was dit een A4’tje waarop de medicijnen, met de hand, stonden uitgeschreven. Ik vroeg aan mijn collega of dit niet anders kon? Uit ervaring bij eerdere banen wist ik dat hier digitale systemen voor zijn. Mijn collega gaf aan dat we zoiets wel hebben maar dat het niet werkt. Ik vroeg door en het bleek dat de digitale zorg software die school zou kunnen gebruiken ONS² van Nedap Healthcare is. Dit systeem ken ik, ik heb als Supportmedewerker voor Nedap Healthcare gewerkt en als Medewerker proces en ICT bij een zorginstelling de support en het functionele beheer voor dit systeem gedaan. Vanaf die dag ben ik bezig om deze software te kunnen gaan inzetten voor de zorgopleidingen van Aventus. Ik heb een plan geschreven hoe ik het voor me zie en ben gestart om hier met een Blended coach van Aventus in overleg te gaan. Hierna heb ik contact gelegd met een accountmanager van Nedap Healthcare. Er zijn van andere opleidingen docenten aangehaakt en diverse overleggen geweest. Nu 2 jaar later is Nedap Healthcare zover dat er een goed werkende omgeving is speciaal voor scholen en kunnen we vervolgstappen gaan zetten. De volgende overleggen staan al ingepland en ik kan niet wachten op de uitrol van deze mooie software bij ons op school.

Waarom was ik stomverbaasd. Ik heb meer dan 20 jaar in de ICT gewerkt en heb vanaf de jaren ’90 de digitalisering van dichtbij meegemaakt. Hoe kan het dat op een school, waar we studenten opleiden voor de toekomst niet met de nieuwste middelen wordt gewerkt terwijl deze ‘gewoon’ beschikbaar zijn.

In de opdracht³ staat dat ik moet omschrijven en onderbouwen wat mijn visie is op beroepsgericht leren en opleiden met aandacht voor trends en ontwikkelingen. Mijn vertaling van de trends en ontwikkelingen is dat ik de studenten onderwijs aanbied met hedendaagse (technische) middelen. Mijn visie op beroepsgericht leren is, zoals ik in mijn hoofdstuk ‘Hoe het begon’ al aangaf, leren met hoofd, hart en handen met alle middelen die daarvoor beschikbaar zijn. Dit is iets waar ik niet echt over na hoef te denken, dit is wie ik ben en hoe ik altijd gewerkt heb. Ik ben praktisch en pragmatisch ingesteld en als iets er niet is ga ik op zoek of probeer het uit. Hierin zijn geen grenzen of dingen die me tegenhouden, ik ben nieuwsgierig, leergierig en ga op zoek. Zo hoor ik om me heen dat sommige collega’s de komst van AI als bedreiging zien en het moeilijk vinden, ik gebruik het in de klas, laat de studenten er kennis mee maken en leg uit hoe ze er gebruik van kunnen maken maar ook wat de valkuilen en eventuele gevaren zijn. Er was een student die de uitleg van de les met AI niet had meegemaakt, de les erna nam ik de opdracht met hem door. Hij keek me verbaasd aan en zei: ‘Normaal gesproken moet de telefoon in de tas en nu moet ik met mijn telefoon werken en zelfs met Snapchat’ of ‘Chat GPT’. Hij vond het erg gaaf.

Wat bovenstaande betreft kan ik op mijn nieuwe werkplek als docent ICT mijn hart ophalen, binnenkort ga ik met een klas met Domotica aan de gang, slimme apparaten waarmee van alles aangestuurd kan worden, ik kan niet wachten om me daarin verder te gaan verdiepen en dit samen met de studenten te gaan ontdekken.

In de laatste periode van mijn pdg-opleiding en werk op school kom ik er steeds meer achter dat de ‘filosofie’ van Rudolf Steiner diepgeworteld zit in wie ik ben en hoe ik naar de wereld om mij heen kijk.

De ademhaling uit de spreuk waarmee ik dit stuk begon gaat, volgens mij, over denken (hoofd), voelen (hart) en willen (handen). In de filosofie⁴ van Rudolf Steiner worden deze gezien als de belangrijke vermogens in het begrijpen en leren.

Denken (hoofd):

Rudolf Steiner schrijft dat denken het vermogen is om abstract te redeneren, concepten te begrijpen en kennis te verwerven.

In het (hedendaagse) onderwijs wordt veel nadruk gelegd op cognitieve taken zoals het leren van theoretische kennis.

Voelen (hart):

Het ontwikkelen van een gezonde emotionele relatie met de wereld om ons heen, zoals in de spreuk hierboven: ‘In wereldruimten buiten’, is volgens Rudolf Steiner erg belangrijk. In het Vrije School onderwijs is dit terug te zien in het aanbieden van creativiteit en kunstzinnige expressie als belangrijke aspecten van leren. Maar ook in het ontwikkelen van empathisch vermogen.

In het hedendaagse onderwijs is er gelukkig steeds meer aandacht voor de sociaal emotionele ontwikkeling van studenten. Creativiteit en kunstzinnige expressie zouden meer aandacht mogen krijgen.

Willen (handen):

Volgens Rudolf Steiner is het vermogen om doelgericht te handelen en verantwoordelijkheid te nemen voor je daden (ethisch bewustzijn) een belangrijk onderdeel van onze ontwikkeling.

In het hedendaagse onderwijs zou meer aandacht kunnen zijn voor het aanleren van praktische vaardigheden, het bevorderen van initiatief en het ontwikkelen van een ethisch bewustzijn.

In mijn visie is het belangrijk dat denken (hoofd), voelen (hart) en willen (handen) ontwikkeld worden en misschien nog wel liever andersom dus willen (handen), voelen (hart) en denken (hoofd). Het is mooi te zien dat bij Aventus de lesstof hierop voor een deel aangepast is, zoals in de Skills lessen maar ook tijdens de SLB en LOB lessen. De studenten ontwikkelen hierdoor evenwichtiger.  De studenten leren niet alleen een 'vak' maar er is ook veel aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling en groei van de studenten. Hierbij wordt de beroepshouding niet vergeten. Veelgehoorde feedback van studenten is dat ze te veel 'achter de laptop' zitten en er veel theorie geleerd moet worden. Ik ben een groot voorstander van het meer 'praktisch' maken van de lessen waar bijvoorbeeld kunstzinnige vakken en sport onderdeel zijn.

In de filosofie van Rudolf Steiners wordt op een meer holistische wijze naar het onderwijs gekeken. Als denken, voelen en willen in evenwicht is kan dat leiden tot een gebalanceerd en inclusief onderwijssysteem waardoor studenten niet voornamelijk cognitief ontwikkelen maar ook de emotionele intelligentie en het ethisch handelen worden ontwikkeld.

In het tabblad ‘Hoe het begon’, zit al de samensmelting van de holistische kijk van Rudolf Steiner en mijn ervaring bij Aventus. Ik vind het mooi om te zien hoeveel aandacht er is voor de individuele student, niet alleen cognitief maar juist ook in handelen en de sociaal emotionele ontwikkeling. Meer dan eens heb ik gehoord en gezien dat een student ‘stappen’ heeft gezet door bijvoorbeeld, onder aanmoediging van een docent, zelfstandig een telefoontje te plegen naar een potentieel bedrijf waar hij/zij stage wil gaan lopen. Het lijkt simpel maar het kan voor een student een hele stap zijn.

Bovenstaande sluit goed aan bij en is de praktische vertaling van de visie van Aventus⁵, daarin staat:
'Onze visie: zo kijken wij naar de waarde van onderwijs

De wereld verandert steeds sneller en zo ook onze samenleving. Onderwijs helpt ieder individu om met die veranderingen mee te bewegen. Zo creëren we ruimte, mogelijkheden en kansen voor iedereen. Onderwijs zet daarmee mensen in hun kracht. Vanuit hun eigen talent, passie, drijfveren en dromen.

Onze missie: zo staan wij voor jou en jouw ontwikkeling

Bij Aventus omarmen we jou als uniek mens. Je mag bij ons zijn wie je bent en we bieden een ontmoetingsplek waar jij je thuis voelt en jij jezelf kan ontwikkelen. Samen met onze partners in de regio en met oog voor de wereld om ons heen, stemmen we ons onderwijs af op de arbeidsmarkt van vandaag en morgen. Jouw leervraag staat centraal; wij staan naast je en helpen jou met de juiste route'.

Mijn conclusie is dat ik me enorm thuis voel bij Aventus. Mijn visie sluit goed aan bij de visie van Aventus. Ik voel me gewaardeerd in wie ik ben en wat ik met mij meebreng. Het (on)bewust bekwaam worden door nadenken en reflecteren op mijn ervaringen op de Vrije School en later in Zwitserland, ondergedompeld in de leer van Rudolf Steiner, leren mij dat de brede ontwikkeling die ik daar heb mogen meemaken zeer geschikt zijn en goed overeenkomen en van pas komen in het werk als docent zoals ik dat nu met zelfvertrouwen vormgeef.

Ik wil afsluiten met een foto van een graffiti workshop. De studenten vonden het geweldig. Voor mij komt het hier samen, werken met hoofd (denken), hart (voelen) en handen (willen).